Ruimtelijke ontwikkeling, wonen en landschap

Doel (2019-2023)
De Uitwerkingsagenda Samen Maken We Flevoland is uitgevoerd, geëvalueerd en geactualiseerd.

Doelrealisatie
Na het doorlopen van het evaluatietraject op 13 juli 2022 besloten tot de actualisatie van de Omgevingsvisie FlevolandStraks en daarmee ook samenhangend het Omgevingsprogramma en de Omgevingsverordening te actualiseren. Voortkomend uit 'Samen Maken We Flevoland' is in 2022 en 2023 verder gewerkt aan de ‘Strategische Agenda Flevoland’ (SAF).

Activiteiten 2023

• We hebben in maart 2023 een stand van zaken opgeleverd over de bouwstenen voor de actualisatie van de 'Omgevingsvisie Flevoland'. PS hebben besloten om de daadwerkelijke actualisatie over te laten aan de nieuwe Staten. Dit is ook opgenomen in het Coalitieakkoord 2023-2027 'Toekomst voor het nieuwe land'.
• Met het programma 'NOVEX' heeft het Rijk elke provincie gevraagd om voor de eigen regio ‘de ruimtelijke puzzel te leggen'. Hiervoor hebben we, in het verlengde van de 'Strategische Agenda Rijk Regio', in afstemming met de regionale medeoverheden, een ruimtelijk voorstel ontwikkeld dat eind december aan het Rijk is aangeboden.
• Voor een goede betrokkenheid van maatschappelijke partners en burgers bij de totstandkoming van het (ruimtelijk) beleid is in samenwerking met PS het participatiebeleid uitgewerkt.

Doel (2019-2023)
Samen met onze medeoverheden en het Rijk is op verzoek van het Rijk een ‘Strategische Agenda Rijk-Regio’ met concrete uitvoeringsafspraken opgesteld.

Doelrealisatie
De bestuurlijke samenwerking in de regio is versterkt, waardoor de regio meer eensgezind kan optrekken richting rijkspartners.
Uitvoering van afspraken in de uitvoeringsagenda SAF loopt, en wordt actief ondersteund vanuit het KRF.

Activiteiten 2023

• De ‘Strategische Agenda Flevoland Rijk-Regio’ is vastgesteld door het Rijk en de acht Flevolandse overheden, inclusief een eerste versie van een uitvoeringsagenda. Met Rijk en regio zijn vervolgens governance-afspraken gemaakt.
• Om de strategische agenda een levend document te houden en ook de gezamenlijke uitvoering goed te borgen is het kernteam regio Flevoland (KRF) opgericht, een lichte samenwerking van de acht Flevolandse overheden.

Doel (2019-2023)
De invoering van de Omgevingswet is voorbereid, zodanig dat de provincie kan sturen op effectief beleid ten behoeve van duurzame leefkwaliteit.

Doelrealisatie
In 2023 hebben we de voorbereidingen op de Omgevingswet afgerond. Het digitale loket is zo ingericht dat initiatiefnemers aanvragen kunnen indienen en we hebben onder meer gewerkt aan de interne werkprocessen en processen met onze ketenpartners.

Activiteiten 2023

• We hebben de technische voorbereidingen op de Omgevingswet afgerond, hebben de omgevingsdocumenten (Omgevingsverordening, Omgevingsvisie en programma’s) in het digitale Omgevingsloket geplaatst en hebben het Omgevingsloket zo ingericht dat initiatiefnemers hun aanvragen kunnen indienen.
• Er is ervaring opgedaan met het werken met omgevingstafels waar het meer ingewikkelde aanvragen betreft. Hier wordt samen met onze ketenpartners aan de voorkant met initiatiefnemers overlegd, om het formele proces van de aanvraag te versnellen.
• We hebben aandacht gegeven aan interne processen en doorlooptijden, zodat we de nieuwe kortere termijnen kunnen halen.
• We hebben voorbereidingen getroffen voor vernieuwing van de Omgevingsvisie, de Omgevingsverordening en het Omgevingsprogramma (instrumentenmix), overeenkomstig de vastgestelde startnotitie.
• PS en GS hebben kennis ontwikkeld over de betekenis van de invoering van de Omgevingswet en zijn in gesprek over het maken van samenwerkingsafspraken over de werkwijze voor uitvoering van de wet.
• De lijst van provinciaal belang is vastgesteld en er zijn gesprekken gevoerd met de gemeenten over optimale planvorming. We zoeken daarbij steeds naar de beste balans tussen flexibiliteit en betrouwbaarheid, tussen beschermen en benutten.
• De ‘Omgevingsverordening provincie Flevoland’ is gewijzigd ten aanzien van windenergie, er is een geconsolideerde versie van de nieuwe Omgevingsverordening vastgesteld ten behoeve van plaatsing in het Omgevingsloket en er is gestart met een beperkte herziening, vooruitlopend op de actualisatie in samenhang met de Omgevingsvisie.

Doel (2019-2023)
In Flevoland is een verbeterde, prettige en gevarieerde woonomgeving/woonvoorraad gerealiseerd.

Doelrealisatie
Een evenwichtiger ontwikkeling van de woonagenda is regionaal voorbereid/vastgesteld.
Hiertoe continueren en intensiveren we het beleid.

Activiteiten 2023

• Met Rijk, de gemeenten en woningcorporaties voerden we intensief overleg, mede ingegeven door de krachtige impuls vanuit de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ontwikkeling (VRO), om tot versnelling van het woningbouwtempo te komen en de sterkere rol die daarbij aan de provincie wordt gegeven. Dit heeft geleid tot de ondertekening en uitvoering van de woondeal MRA en woondeal ZUND.
• We hebben uitvoering gegeven aan de gemeenschappelijke regionale woonagenda en hebben nieuwe accenten toegevoegd, zoals extra aandacht voor huisvesting van diverse aandachtsgroepen. Het inzicht in de huidige situatie is versterkt en op basis daarvan hebben we met onze partners de koers verder bepaald.
• Op het terrein van wonen en zorg hebben we al een onderzoek uitgevoerd naar de kwantitatieve behoefte en daaropvolgend is een kwalitatieve analyse uitgevoerd.

Dit heeft geleid tot het traject Wonen & Zorg dat door de provincie wordt gefaciliteerd. Hierbij wordt met gemeenten dit jaar bekeken welk type woonvorm er nodig is voor de verschillende doelgroepen, eventueel gecombineerd met kwalitatief ingerichte (toekomstbestendige) zorg (zie ook 4.3 vitale samenleving).
Onder impuls van een kwartiermaker biobased bouwen is verkend hoe we meer bouwprojecten met houtbouw en biobased bouwen kunnen ontwikkelen. De door provincie Flevoland, gemeente Almere en gemeente Lelystad in 2021 ondertekende 'Green Deal MRA Houtbouw' gaat uit van 20% houtbouw/biobased bouwen vanaf 2025. Dit heeft geleid tot een ketenaanpak ‘Van Land tot Pand’, met als doel om met Flevolandse boeren vezels te telen, die binnen Flevoland in nieuwe ‘fabrieken’ verwerkt worden tot bouwmaterialen voor Flevolandse bouwprojecten. Samen met partners in Groningen en Friesland is een Nationaal Groeifondsaanvraag ingediend die in 2023 is gehonoreerd.

• Het Natural Pavilion in Almere heeft zich in 2023 verder ontwikkeld tot dé plek in ons land waar kennis van houtbouw/biobased bouwen samenkomt. Om die positie te behouden hebben we eerst geborgd dat het paviljoen na afloop van de Floriade mocht blijven staan om daar met nationale partners een programmering voort te kunnen zetten. Dat is gelukt. Met de partners van het 'Convenant Toekomstbestendige Bouw' wordt het Natural Pavilion ingezet als centrale werklocatie.
• Met bijna 40.000 extra woningen tot en met 2030 is Flevoland met afstand de procentueel sterkste groeiprovincie, met zo’n 20%. Dat maakt het juist voor ons essentieel om te focussen op wat nodig is om aan een vitale samenleving te werken. We werken hiertoe onder meer met Almere aan een integrale Groeiagenda waarvoor in 2023 voor versterking van onderwijs een (eerste) Regiodeal is toegekend.
• Nadat vanuit de tweede tranche flexibele schil met middelen van het Rijk via de provincie extra menskracht kon worden ingehuurd door gemeenten in Flevoland (subsidie is volledig beschikt en grotendeels verantwoord) heeft in 2023 het ministerie van BZK vanuit de derde tranche wederom een specifieke uitkering gedaan aan Flevoland van in totaal € 1,6 mln. Vier gemeenten in Flevoland hebben in 2023 een aanvraag voor extra menskracht ingediend bij de provincie.
  Daarnaast heeft BZK in 2023 in navolging van 2022 een jaarlijkse specifieke uitkering gedaan voor het opstellen en uitvoeren van woondeals (ruim € 0,6 mln.).

Doel (2019-2023)
We hebben een landschapsprogramma opgesteld dat uitgaat van landschap als integraal onderdeel van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.

Doelrealisatie
Het in 2021 vastgestelde 'Programma Landschap van de Toekomst' geeft richting aan het herstel en de versterking van ons landschap.

Activiteiten 2023

• Met de kennis en ambities vanuit het 'Programma Landschap van de Toekomst' voeden we de ruimtelijke uitwerking van de Omgevingsvisie;
• We hebben een vraagstuk ingediend voor de 12 ^e Eo-Wijers Prijsvraag “Waar Wij Willen Wonen”. Initiatiefnemers zijn uitgedaagd en begeleid in interne en externe sessies op zoek naar vernieuwende visies op de toekomst van Flevoland in het licht van klimaatadaptatie en natuurverbetering;
• We werken met onze partners aan een toekomstbestendig beeld voor de hoofdstructuur van Zuidelijk Flevoland (Poldercarré en Vogelweg);
• We hebben onderzocht hoe en waar de hoofdstructuur van de Noordoostpolder landschappelijk kan worden versterkt (dorpenring);
• We hebben onderzocht op welke wijze de ruimtelijke kwaliteit juridisch geborgd kan worden.

Doel (2019-2023)
De internationale concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad is verbeterd door verdere ontwikkeling van Almere, waarbij de woningbouwopgave van Almere is bepaald en er zicht is op realisatie en cofinanciering van de IJmeerverbinding.

Doelrealisatie
Het 'Meerjarenprogramma 2021-2025' van het 'Fonds Verstedelijking Almere' (FVA) is in uitvoering. En dit jaar hebben PS en de gemeenteraad van Almere het 'Jaarprogramma 2024' vastgesteld.

Activiteiten 2023

• Het 'Jaarprogramma Fonds Verstedelijking Almere 2023' is uitgevoerd met als resultaat dat steeds meer projecten 'Almere 2.0' zichtbaar worden in de stad. Conform het vastgestelde meerjarenprogramma 2021-2025 voeren we projecten uit langs zes programmalijnen:
  • Versterken Hart van de Stad (bijv. werk van Streetart Frankey op de Esplanade en het realiseren van zowel een kort als een lang 'Rondje Weerwater');
  • Versterken leer- en werkomgeving (o.a. de programmering van ICT Tribe tot medio 2024 en de verkenning naar mogelijke versterking beroeps- en wetenschappelijk onderwijs);
  • De energieneutrale en afvalloze stad (zoals het onderzoek naar de haalbaarheid van het Circulair Ambachtscentrum en het werken aan een vaste locatie voor Curculo 2.0 op de Steiger);
  • Cultuur, recreatie en sport (o.a. de organisatie van grootschalige evenementen (Freefestival en Summerpark Festival) op het evenementenstrand en de start van de uitbreiding van het Natuurbelevingscentrum Oostvaarders);
  • Vernieuwende woningbouw (bijv. het maken van een opschalings- en communicatieplan voor afronding experiment Digitale zelfbouw Wikihouse en het opstarten van de Ruimtelijke Onderbouwing Omgevingsvergunning Gemberpad, in het kader van de pilot Bouwen door de buurt);
  • Groenblauw (bijv. de opdrachtverstrekking voor het uitvoeringsontwerp ecologische verbindingen en het opstellen van het programma van eisen voor vervolg Ecozone Pampus).

Doel (2019-2023)
De positie van Lelystad als aantrekkelijke, gezonde en duurzame stad is verbeterd.

Doelrealisatie
In 2021 is een uitvoeringsprogramma ‘Lelystad Next Level’ voor de jaren 2021-2022 opgesteld. De gemeente heeft dit programma vastgesteld, het Rijk en de provincie hebben er kennis van genomen. Mede door personele wisselingen kon de uitvoering van het programma niet zo krachtig ter hand worden genomen als was beoogd. Momenteel wordt een actualisatie van het programma voorbereid.

Activiteiten 2023

• Met het aantreden van het nieuwe college is 'Lelystad Next Level' weer met hernieuwde energie opgepakt en is een nieuwe projectorganisatie opgebouwd. Er is intensief contact met provincie en Rijk en een nieuw 'Afsprakenkader' en een nieuw uitvoeringsprogramma worden voorbereid. We nemen als strategisch partner deel aan de regietafel en het programmabureau en leveren een bijdrage in de proceskosten.
• In 2022 is veel aandacht besteed aan het verhogen van het bouwtempo in Lelystad, met een beoogd tempo van tenminste 1.000 woningen per jaar. In de jaren 2021 en 2022 liep het bouwtempo fors omhoog, maar in 2023 lijkt deze stijging te stagneren. Vanwege de Flexibele schil'-regeling voeren we overleg met Lelystad op welke bouwdossiers extra nadruk wordt gelegd.
• Samen met het Rijksvastgoedbedrijf heeft Lelystad een nieuw Masterplan voor Lelystad Warande (nu: ZuiderC) voorbereid. Op 18 januari 2024 is de bestuursovereenkomst getekend, ook door de provincie. De provincie is actief betrokken bij de voorbereiding van het Masterplan, onder meer vanwege de Laan van Nieuw Land, het doorfietspad, de relatie met de verbreding van de A6, het onderzoek naar een station Lelystad Zuid en thema’s als natuur en stikstof. De ambitie op natuurinclusiviteit en biobased bouwen is door Rijk en Lelystad hoog gelegd.

Toelichting

1. Almere 2.0
Het budget ‘Expo Floriade’ is in 2023 met € 0,35 mln. verhoogd, waar tegenover een gelijke bijdrage vanuit de Gemeente Almere is begroot. Uiteindelijk zijn deze middelen niet besteed in 2023 in afwachting tot de definitieve afwikkeling van de provinciale cofinanciering voor de Floriade. Begin 2024 is vanuit gemeente Almere bevestigd dat de niet bestede middelen ter hoogte van € 0,85 mln. vanuit de FVA als cofinanciering voor de Floriade terug wordt gestort naar de provincie. Deze is onder de baten verantwoord.
2. Actualisatie omgevingsvisie en het omgevingsprogramma
In de oorspronkelijke planning was voorzien dat in 2023 een actualisatie van de huidige omgevingsvisie zou plaatsvinden. In 2023 is, mede op basis van het coalitieakkoord en de inzet voor het Ruimtelijk voorstel Flevoland, ervoor gekozen om in plaats van een actualisatie, een nieuwe Omgevingsvisie te gaan maken. De start van dit traject is daarmee verschoven naar 2024.
In 2023 zijn wel voorbereidingen getroffen die uit deze begrotingspost zijn gedekt, maar grote uitgaven zoals voor bijvoorbeeld de opdracht voor een m.e.r.-traject zijn nog niet gemaakt. Het proces voor een nieuwe omgevingsvisie zal nu plaatsvinden in 2024 en loopt door naar 2025.
3. Wonen
De werkzaamheden aan de woonagenda zijn in de eerste helft van 2023 (in afwachting van het nieuwe coalitieakkoord) getemporiseerd. Uitkomst van het coalitieakkoord is geweest dat we de woonagenda gaan omvormen tot een programma wonen. In dit programma nemen we ook de provinciale taken op die voortkomen uit de nieuwe wet regie op de volkshuisvesting.
De activiteiten op het gebied van wonen zijn onverminderd doorgegaan en de daarmee gemoeide kosten zijn op de betreffende begrotingsposten geboekt.
4. Programma Landschap van de Toekomst
Conform eerdere afspraak wordt de uitvoering van het 'Programma Landschap van de Toekomst' (ook) vanuit andere beleidsvelden bekostigd. Zo worden koppelkansen optimaal benut. De capaciteit voor
landschap is ingezet bij ruimtelijke visievorming als input voor de nieuwe Omgevingsvisie. Daarnaast zorgen
we ervoor dat het provinciaal landschapsbelang goed geborgd is binnen ruimtelijke trajecten van onze
eigen organisatie en daarbuiten.
Door beperkte capaciteit is in 2023 geen uitvoering gegeven aan bijvoorbeeld het initiëren en begeleiden van (ontwerpend) onderzoek en het organiseren van een symposium. Deze middelen blijven beschikbaar binnen (het oormerk 'Landschapsvisie') van de 'Brede Bestemmingsreserve'.
5. Omgevingswet
In 2023 heeft de voorbereiding plaatsgevonden op de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024.
De kosten hiervoor lagen met name in het inhuren van capaciteit. Met het oog op de inwerkingtreding is gekozen om inhuurcapaciteit af te bouwen en vaste formatie hiervoor in te zetten.
6. Landmeetkundig werk, GIS ontwikkeling en innovatie, ontwikkeling data-analyse en monitoring
Op het gebied van onderzoek, data en geo-informatie zijn twee grotere uitgaven niet doorgegaan. De kosten voor de aanschaf van 360 graden foto’s waren veel groter dan de mogelijke baten. Daarom is besloten daarvan af te zien. De geplande structurele inwonerspeiling is doorgeschoven naar 2024. Het meten van brede welvaart speelt een belangrijke rol in de structurele inwonerspeiling. Omdat duidelijk werd dat brede welvaart ook in het coalitieakkoord terug zou komen was het van belang om eerst zicht te krijgen op de inhoud van het coalitieakkoord en vervolgens de afweging te maken of en op welke manier een structurele inwonerspeiling op het gebied van brede welvaart goed zou aansluiten. Daarnaast zijn er nog enkele activiteiten om verschillende redenen doorgeschoven naar 2024 of niet doorgegaan.
7. Platform IJsselmeergebied
Ieder jaar draagt de provincie € 0,05 mln. bij aan de 'Agenda IJsselmeergebied'. In 2022 was de jaarbijdrage niet besteed, vanwege de organisatorische samenvoeging met het 'Deltaprogramma IJsselmeergebied' en was dit budget doorgeschoven naar 2023. In 2023 is de bijdrage voor 2023 benut voor diverse projecten volgend uit de 'Agenda IJsselmeergebied'.
8. Flevoland bouwt aan Nederland
De tweede tranche flexibele schil met middelen van het Rijk -en daarbij 50% cofinanciering van de provincie- zijn in 2023 volledig beschikt en grotendeels verantwoord. De derde tranche heeft in 2023 het ministerie van BZK vanuit wederom een specifieke uitkering gedaan aan Flevoland van in totaal € 1,6 mln. Vier gemeenten in Flevoland hebben in het najaar 2023 een aanvraag ingediend bij de provincie waarover in 2024 besloten en beschikt zal worden.
9. Lelystad Next Level
De provincie heeft in 2023 meebetaald aan een studie ter voorbereiding op de Mastervisie ZuiderC. Op het resterende bedrag is door Lelystad in 2023 geen aanspraak gemaakt.