In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste ontwikkelingen beschreven die bijdragen aan de stappen naar duurzame energie en het behouden van de goede uitgangspositie op gebied van bodem- en luchtkwaliteit, veiligheid en geluid.
Regionale Energie Strategie
Als koploper in productie hernieuwbare energie draagt Flevoland bij aan het behalen van de nationale doelstellingen van het Klimaatakkoord. Het uitgangspunt daarbij is dat de aanpak van de klimaatopgaven haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar moet zijn. In 2023 is, met onze maatschappelijke partners, ingezet op minimaliseren impact van de netcongestie, en het Rijk opgeroepen tot actie. Deze aanpak wordt in 2024 voortgezet.
In de vastgestelde (2021) RES 1.0 Flevoland is aangegeven dat wij 5,81 TWh van de landelijke doelstelling voor hernieuwbare elektriciteit (35 TWh) in 2030 gaan produceren. Dit is het zogenaamde ‘bod’, de hoeveelheid hernieuwbare elektriciteit die de regio produceert na realisatie van het bestaande beleid. De RES wordt elke 2 jaar gemonitord en kan indien nodig herijkt worden. De monitoringscijfers gaven in 2023 geen aanleiding om het bod te herijken, de doelstellingen liggen voor 2030 binnen bereik, wel is er een 'voortgangsnotitie RES Flevoland 2023' opgesteld. Naast de afspraken over het opwekken van hernieuwbare elektriciteit bevat de RES ook regionale afspraken over de productie van hernieuwbare warmte, energiebesparing en randvoorwaarden voor de energietransitie. In 2023 is aan burgerbetrokkenheid in dit proces extra vorm gegeven met een digitale tool (PWE) waarin meer dan 1500 Flevolanders beredeneerd hebben aangegeven welke keuzes zij in de energietransitie zouden maken.
Energie in balans
In provincie Flevoland wordt veel duurzame energie opgewekt. Voor de energietransitie is een van de grootste uitdagingen om vraag en aanbod flexibel op elkaar af te kunnen stemmen. Daarom zet de provincie in om energieopslagprojecten te stimuleren en te ondersteunen. Een logische stap gezien de netcongestie, de fluctuerende energieproductie uit duurzame bronnen en de behoefte aan flexibiliteit. Binnen Flevoland zijn inmiddels meerdere grote en kleinere initiatieven op het gebied van opslag in batterijen, warmte en hybride systemen. Gezamenlijk met onze partners werken we aan een (ruimtelijk) beleidskader voor batterijen. Hierop vooruitlopend is in 2023 met drie gemeenten en projecten gestart via een zogenoemd Experimentenkader. Bijzondere aandacht gaat ook uit naar de ontwikkeling en inzet van waterstof. In 2023 is daarom het Flevoland Hydrogen Valley (FLHY) initiatief opgericht, wat inzet op de ontwikkelingen van de waterstofeconomie in Flevoland samen met initiatiefnemers, bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Daarnaast is vanuit FLHY ook de lobby gestart voor een aansluiting op de landelijke waterstofbackbone.
De provincie heeft onder de noemer van het programma ‘Energie in Balans’ samenwerking en kennisdeling met de vele partners gefaciliteerd en georganiseerd met als doel de gevolgen van netcongestie te beperken.
Energie Expertise Centrum Flevoland (EEF)
Stichting DE-on is opgericht om de energietransitie te versnellen door financiering van projecten voor energiebesparing en opwek van duurzame energie en draagt daardoor bij aan energieneutraliteit in 2030 en het duurzaam benutten van de ondergrond. Vanaf 2019 is hieraan het leveren van ontwikkelcapaciteit en expertise toegevoegd. Vanaf najaar 2020 treedt DE-on naar buiten als het Energie Expertisecentrum Flevoland (EEF). Er wordt effectief samengewerkt tussen EEF en Horizon ten behoeve van de energietransitie.
Met het DE-on fonds komen vanwege het revolverende karakter eerder belegde middelen vrij om opnieuw ingezet te kunnen worden.
Met het Flevolandse Warmte Expertisecentrum draagt EEF bij aan de warmtetransitie in Flevoland.
Duurzaamheid en circulaire economie
Onze ambitie is om in 2030 grondstoffenleverancier te zijn voor de circulaire economie, met als dragers groene grondstoffen, gebruikte materialen en het geven van het goede voorbeeld door de provinciale organisatie. Met het Platform Circulair Flevoland zijn diverse circulaire keteninitiatieven ontwikkeld om het hergebruik van materialen en grondstoffen te stimuleren en nieuwe ketens te ontwikkelen. In samenwerking met ondernemers, overheden, onderwijs en andere organisaties werken we aan businesscases, het circulaire verdienvermogen en het oplossen van belemmeringen in de keten en in de wet- en regelgeving.
Ondanks de uitdagingen van afgelopen jaar zijn er in 2022 diverse circulaire (platform)bijeenkomsten georganiseerd, zoals de bijeenkomst 'Van plant tot pand', waarbij de circulaire biobased bouweconomie in Flevoland verder wordt gestimuleerd. Daarnaast is er gewerkt aan het circulaire inkoopbeleid en zijn er diverse Groeifondsaanvragen geschreven, die in 2023 opnieuw worden ingediend. Om de circulaire economie in Flevoland verder te bevorderen is een subsidieregeling opgezet die in 2023 opengaat.
Milieu: lucht, bodem en geluid
Het is de ambitie dat Flevoland de huidige kwaliteit op het gebied van milieu en gezondheid behoudt. De wettelijke kaders opgelegd door de Rijksoverheid, zijn voor ons leidend. Dat betekent dat we nieuwe ontwikkelingen zorgvuldig hebben ingepast, zodat die zo min mogelijk ten koste gaan van de kwaliteit van de leefomgeving.
- Er zijn in 2023 geen overschrijdingen geweest van wettelijke normen voor luchtkwaliteit en externe veiligheid.
- De provincie heeft in 2023 verdere stappen gezet in de uitvoering van het 'Schone Lucht Akkoord'. Het Uitvoeringsprogramma is vastgesteld, voorbereiding voor het oprichten van een Luchtkwaliteitsmeetnet in Flevoland dat in 2024 start met het meten van fijnstof via inwonersparticipatie, in de nieuwe VTH strategie heeft het thema luchtkwaliteit een plek gekregen en voor het scholierenmeetproject binnen het programma 'Talent KleurtFlevoland' zijn nieuwe afspraken gemaakt.
- Flevoland heeft het initiatief genomen om samen met andere provincies een oplossing te vinden voor de problematiek Varend Ontgassen door binnenvaartschepen langs de oevers van het IJsselmeer, Markermeer en op de binnenwateren. In 2023 zijn door het Rijk voorbereidingen getroffen om per 1 juli 2024 het verbod op varend ontgassen voor fase 1 en 2 in te laten gaan.
- De geluidbelasting van het verkeer op de provinciale wegen is in beeld gebracht. Er zijn kaarten gepubliceerd met daarop ook de geluidsbelasting van de woningen langs deze wegen.
- Samen met de gemeenten is de overdracht van bodemtaken bij inwerkingtreding van de Omgevingswet voorbereid.
- Er is in verband met het vervallen van de 'Wet Bodembescherming' nieuw beleid ontwikkeld voor grondwaterkwaliteit, dat tegelijk met de Omgevingswet in werking treedt.
Omgevingsdiensten
Net als in voorgaande jaren is ook in 2023 bij de opdrachtverlening aan de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek (OFGV) een heldere koppeling gemaakt tussen het strategische/operationele beleid van de provincie en de uitvoering van taken door de OFGV. Hierdoor kan bij de tussentijdse verantwoording van de door de OFGV uitgevoerde taken worden aangegeven hoe dit zich verhoudt tot de gestelde doelen en kunnen ook de juiste prioriteiten en doelen worden gesteld.