Gebiedsopgaven

Doel (2019-2023)
Uit de gebiedsontwikkeling die Lelystad Airport met zich meebrengt, is maximaal rendement behaald door de faciliteiten en de benodigde infrastructuur te realiseren voor het functioneren van de luchthaven.

Doelrealisatie
In 2023 is het overleg met het Rijk, gemeente Lelystad en Lelystad Airport voortgezet om de besluitvorming over de opening van Lelystad Airport voor groothandelsverkeer voor te bereiden. Daarnaast is de nodige inspanning geleverd om voor een goede inpassing van de luchthaven in de leefomgeving te zorgen. Hiervoor is een subsidie opengesteld voor direct omwonenden van de luchthaven om maatregelen te nemen zodat hinder van huidig vliegverkeer beperkt kan worden.

Activiteiten 2023

• Het Rijk besluit over openstelling van Lelystad Airport en heeft aangegeven dat besluitvorming over de openstelling in 2024 verwacht wordt. In 2023 zijn gesprekken, onder andere in de Stuurgroep Lelystad Airport, voortgezet om de besluitvorming door het Rijk voor te bereiden
• We bewaken een goede inpassing van Lelystad Airport in de leefomgeving met betrekking tot gezondheid en milieu. Op verzoek van direct omwonenden van de luchthaven is in 2023 door de provincie, met financiële middelen van Rijk, gemeente Lelystad, de luchthaven en de provincie een subsidieregeling geopend om hinderbeperkende maatregelen uit te voeren. In 2023 zijn de eerste subsidies beschikt om maatregelen uit te voeren. De subsidieregeling is tot medio 2025 opengesteld.
• We hebben ingezet op stimulering en facilitering van kennisontwikkeling en innovatie op en rond de luchthaven met betrekking tot toekomstbestendige luchtvaart, luchthaven- en luchthavenomgeving.
• Als aandeelhouder van Ontwikkelingsmaatschappij Airport Lelystad Almere (OMALA) zetten we in op een duidelijke profilering van Lelystad Airport Businesspark (LAB). Het afgelopen jaar is er sprake van toenemende verkoop van bedrijfsterrein op LAB 1.
• In 2023 is een onderzoek uitgevoerd om een keuze in de profilering voor LAB 2 te kunnen maken. Dit onderzoek heeft geresulteerd in vier voorkeurprofielen die bijdragen aan een hoogwaardig kwalitatief en duurzaam ambitieniveau. In 2024 worden de profielen verder uitgewerkt en wordt een ontwikkelstrategie opgesteld.
• In 2023 hebben we deelgenomen aan bestuurlijk overleg met het Rijk, de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS) en de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Lelystad.
• In 2023 hebben we verder inbreng geleverd vanuit de regio bij de nationale beleids- en uitvoeringstrajecten die van invloed zijn op of relevant zijn voor de ontwikkeling van Lelystad Airport en provinciale omgevingstaken, waaronder de 'Luchtvaartnota 2020-2050', de herziening van het Nederlandse luchtruim, NOVEX Schipholregio en het 'Integraal Monitoring- en evaluatieprogramma Lelystad Airport 2020-2023'.

Doel (2019-2023)
Op en rondom Lelystad Airport en Lelystad Airport Businesspark (LAB) zijn samenwerkingsprojecten op het gebied van duurzaamheid, waaronder duurzame energie en duurzame waterketen, gestart.

Doelrealisatie
Als provincie ondersteunen we de ambitie van Lelystad Airport om uit te groeien tot duurzaamste luchthaven van Europa. Daarvoor is in 2023 samen met de omgevingspartijen de nodige inspanning verricht voor de duurzame en toekomstbestendige ontwikkeling van Lelystad Airport en Lelystad Airport Businesspark.

Activiteiten 2023

• We hebben ingezet op het stimuleren en faciliteren van het gebruik van Europese fondsen ('EFRO', 'INTERREG', 'LIFE') voor een duurzame ontwikkeling van de luchthaven en LAB.
• We werken samen met de luchthaven, OMALA en andere gebiedspartners aan een programma duurzame ontwikkeling, waaronder duurzame luchtvaart, duurzame energie, circulariteit, duurzame waterketen, biodiversiteit en klimaatadaptatie. In 2022 is een regeling opengesteld voor maatregelen ter bevordering van de biodiversiteit, voor een duurzame ontwikkeling van het gebied. In 2023 zijn daaruit verschillende subsidies verstrekt.

Risico's en beheersmaatregelen
Uitstel van de opening van de luchthaven voor vakantievluchten vertraagt de ontwikkeling van (een deel van) het bedrijventerrein en activiteiten op het gebied van duurzaamheid, economie, opleidingen en kennisontwikkeling. Er wordt ingezet op zo spoedig mogelijke besluitvorming over openstelling voor vakantievluchten.

Doel (2019-2023)
Het havenbedrijf Flevokust Haven is opgericht en operationeel en heeft de opdracht om (duurzame) clustervorming, ketenverbreding en cross-overs te stimuleren. En er is duidelijkheid over de mogelijkheden voor een spooraansluiting op Flevokust Haven of een overslagperron bij het service-/opstelterrein bij de Houtribweg.

Doelrealisatie
De buitendijkse multimodale haven met containerterminal is operationeel. De containerterminal en overslagkade van Flevokust Haven zijn gedurende geheel 2023 verpacht voor activiteiten op het gebied van agrofood, logistiek, maakindustrie en circulaire economie.

Activiteiten 2023

• De haven is gedurende het gehele jaar 2023 verpacht geweest. Eén deel aan een container terminal bedrijf. Het andere deel aan een internationaal transport- en logistiek bedrijf voor de overslag en assemblage van windmolens.
• We hebben gedurende 2023 regelmatig overleg gehad met de gemeente Lelystad – maar ook met andere belanghebbende partijen – ter stimulering van de ontwikkeling van het binnendijkse bedrijventerrein. Resultaat is dat nagenoeg het gehele binnendijkse bedrijventerrein verkocht of in optie genomen is. Het gaat bijvoorbeeld om bedrijven zoals Bestsellers, Jysk en BOL.com.
• We exploiteren en onderhouden de haven. We onderzoeken de mogelijkheden deze activiteiten voor de langere termijn te borgen. Terreindeel B is tot in ieder geval 2038 in ondererfpacht. Daarnaast is in 2023 een tender opgesteld om terreindeel A ook voor langere tijd in ondererfpacht uit te geven. Meerdere partijen hebben al aangegeven hier interesse in te hebben. Naar verwachting zal er vanaf medio 2024 een partij voor langere termijn terreindeel A hebben gepacht.
• Gedurende 2023 hebben we samen met gemeente Lelystad, Engie en andere partijen de mogelijkheden verkend op het gebied van duurzame energievoorzieningen, bijvoorbeeld ten aanzien van waterstofopwekking, transport en levering.
• Gedurende 2023 hebben proactieve gesprekken plaatsgevonden met strategische partners om samenwerkingsmogelijkheden te onderzoeken ter stimulering van bovenregionale potentie. Het gaat hier voornamelijk om gesprekken met andere havenautoriteiten en logistieke samenwerkingsverbanden.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
We onderkennen het risico dat de exploitatie van Flevokust Haven afhankelijk is van de markt en dat deze tegen kan vallen als de marktvraag tegenvalt. Het gevolg daarvan kan zijn dat de economische en maatschappelijke potentie van Flevokust Haven niet optimaal wordt benut. Het financiële gevolg is dat de investeringen en exploitatielasten binnen de huidige projecthorizon niet volledig terugverdiend kunnen worden. Daar staat tegenover dat beide terreindelen van de haven – net als vorig jaar – het gehele jaar (2023) zijn verpacht. Met de aanstaande tender verwachten we dat de gehele haven voor lange termijn wordt verpacht. Daarnaast wordt het binnendijkse bedrijventerrein sterk ontwikkeld en zal de economische potentie van het gebied door groeien. Er worden meer en eerder inkomsten gegeneerd dan was voorzien in de businesscase.

Doel (2019-2023)
Door de ontwikkeling van de Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland, innovatieve ontwikkelingen en versterking van het maritieme onderwijs heeft Urk de mogelijkheid om door te groeien tot een internationaal toonaangevend maritiem centrum.

Doelrealisatie
In 2023 hebben we ten aanzien van de ontwikkeling van het Maritieme Cluster op Urk met name stappen gezet op het gebied van talentontwikkeling, innovatie en de doorontwikkeling en het verder professionaliseren van het cluster Urk Maritime. Met betrekking tot de fysieke ontwikkeling van de Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland (MSNF) is het investeringskrediet aangepast en zijn de voorbereidingen voor de aanbesteding afgerond. Er is overeenstemming over de privaatrechtelijke overeenkomsten, die naar verwachting in 2024 getekend worden met het Rijk, ondernemers en waterschap. Op het gebied van clusterontwikkeling heeft het cluster Urk Maritime zich verder ontwikkeld en geprofessionaliseerd en is de Maritieme Campus doorontwikkeld.

Activiteiten 2023

• Vanwege sterk gestegen marktprijzen voor de realisatie van de MSNF is de kostenraming geactualiseerd. In juli 2023 heeft PS besloten om het investeringskrediet op te hogen.
• De privaatrechtelijke overeenkomsten met het Rijk, waterschap en ondernemers zijn uitgewerkt. Deze zullen in Q1 2024 ondertekend worden voorafgaand aan de aanbestedingsprocedure.
• Met het Rijk en met regiopartijen is invulling gegeven aan de uitvoering van de 'Regio Deal Noordelijk Flevoland' – onderdeel Maritiem Cluster Urk - om de economische en maatschappelijke spin-off van de maritieme sector te verbreden en te verbinden aan andere domeinen.
• We hebben de toepassing van innovaties in de maritieme sector gestimuleerd, onder andere door de inzet van een business developer van Horizon en het verstrekken van innovatievouchers.
• Het cluster Urk Maritime is in 2023 - mede dankzij de inzet van een boegbeeld Maritiem Urk – wederom in ledenaantal gegroeid, verder geprofessionaliseerd en inhoudelijk qua programmering versterkt.
• De ontwikkeling van de maritieme campus loopt voorspoedig. Bijna alle onderdelen binnen de ontwikkeling van de realisatie van de maritieme campus zijn gerealiseerd. Onder andere de oplevering van de High Voltage Simulator in 2023 is een mooi resultaat. De bouw van het trainingscentrum op het nieuwe bedrijventerrein Port of Urk heeft vertraging opgelopen. De maritieme ontwikkelingen en de daarvoor benodigde onderwijsinfrastructuur hebben geleid tot nieuwe inzichten. Er wordt in 2024 gestart met een verkenning voor de mogelijkheden om de bestaande maritieme campus en het trainingscentrum op één locatie te gaan vestigen. In deze verkenning wordt meegenomen hoe er een voorziening kan worden getroffen voor de overbrugging naar één locatie. Deze verkenning wordt gedaan door Firda, gemeente Urk en provincie Flevoland.
• Het scholingsfonds Maritiem Noordelijk Flevoland is een groot succes en volledig uitgeput. Hiermee hebben bijna 900 personen zich kunnen om- en bijscholen om beter inzetbaar te zijn in de maritieme sector. Binnen het scholingsfonds was er € 0,05 mln. beschikbaar specifiek voor de doelgroep IJsselmeervisserij. Eind 2023 is ook dit deel volledig benut en hebben 22 IJsselmeervissers gebruik gemaakt van deze regeling.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
Het investeringskrediet voor de MSNF is door PS opgehoogd. Desondanks is er een risico dat de aanbesteding niet zal leiden tot gunning van het werk vanwege stijgende rente. Dit is opgenomen in het PS-besluit van juli 2023.

Doel (2019-2023)
De vorming van het Mobiliteit Infrastructuur Test Centrum (MITC) is in 2023 gerealiseerd: de verhuizing van de Rijksdienst Wegverkeer (RDW) naar Marknesse is afgerond en de verlengde testbaan met MITC-faciliteiten is operationeel. Ook is er een krachtig, breed cluster van bedrijven betrokken en faciliteert het MITC cross-sectorale samenwerking tussen bedrijfsleven, kennis- en onderzoeksinstellingen complementair aan bestaande automotive en smart mobility-clusters.

Doelrealisatie
Het MITC is, anders dan aan het begin van de afgelopen bestuursperiode 2019-2023 werd voorzien, in 2023 nog niet fysiek gerealiseerd. De voorbereidingen hiervoor zijn wel in volle gang. Voor de zomer van 2023 hebben PS de partiële herziening van het 'Omgevingsprogramma Flevoland' vastgesteld, de gemeenteraad van Noordoostpolder het bestemmingsplan en het college van GS de herbegrenzing van de NNN. De partiële herziening van het 'Omgevingsprogramma Flevoland', het nieuwe bestemmingsplan, waarin ook de vestiging van de rijvaardigheidscentrum van de politieschool op het MITC is opgenomen, en de definitieve herbegrenzing van het NNN hebben vanaf 3 augustus tot en met 14 september 2023 ter inzage gelegen. Gedurende deze periode zijn twee beroepen ingediend tegen het vastgestelde bestemmingsplan. De Raad van State heeft de gemeente verzocht een verweerschrift in te dienen. De beroepsprocedure loopt nog. Naar verwachting doet de Raad van State in 2024 een uitspraak. De provincie ondersteunt de gemeente in eventuele bezwaar- en beroepsprocedures in het kader van het gewijzigde bestemmingsplan.

Tegelijkertijd is wel gewerkt aan andere activiteiten uit de ontwikkeling van het MITC. Zo is de upgrade van de windtunnel (onderdeel van de regiodeal) gerealiseerd, getest en gecertificeerd in 2023 en is de politieoefenschool aangesloten bij het MITC. Daarnaast is in 2023 gestart met het realiseren van een tijdelijke campusvoorziening op het MITC terrein: de provincie heeft voor vijf jaar een paviljoen gehuurd, waar de partners gezamenlijk activiteiten kunnen ontplooien onder de vlag van het MITC.
Samen met de MITC-partijen en de betrokken onderwijs- en kennisinstellingen wordt een programma opgericht voor onderwijsontwikkeling, kennisuitwisseling en onderzoek. In 2023 heeft Birch opdracht gekregen om een whitepaper te schrijven over de mogelijkheden van een Applied Science Center en samenwerking op innovatie. De aanbevelingen uit dit document vormen de handvatten voor de doorontwikkeling van de campus in 2024.

Activiteiten 2023

• Door het vaststellen van de partiële herziening, het bestemmingsplan en herbegrenzing NNN is de komst van het MITC planologisch-juridisch mogelijk gemaakt, in afwachting van de uitspraak van de Raad van State in 2024. Door het vaststellen van de partiële herziening, het bestemmingsplan en herbegrenzing NNN is de komst van het MITC planologisch-juridisch mogelijk gemaakt, in afwachting van de uitspraak van de Raad van State in 2024. Door de lopende procedures wordt verwacht dat realisatie op zijn vroegst in 2026 zal zijn.
• Op basis van de ‘Regiodeal Noordelijk Flevoland’ is samen met de diverse betrokken partners, overheden, kennis- en onderzoeksinstellingen en bedrijfsleven de realisatie van het MITC inclusief de verlengde testbaan en bijbehorende faciliteiten van de RDW voorbereid. In 2023 is de gerealiseerde windtunnel van de DNW gecertificeerd en de politieoefenschool is toegevoegd aan het MITC.
• Er is een start gemaakt met de doorontwikkeling.
• Er is een tijdelijke campusvoorziening gerealiseerd, waardoor de partners een start kunnen maken met onderwijsaanbod, challenges en projecten.
• Er is een whitepaper opgesteld, waarin is onderzocht welke kansen er zijn voor domeinoverstijgende samenwerking en innovatie.
• Met de partners is in 2023 gewerkt aan het concretiseren en uitvoeren van de negen deelplannen. De deelplannen vormen de rode draad van het kwartiermakersoverleg om de voortgang op de deelplannen te bewaken.

Toelichting

1. Lelystad Airport/OMALA
 Eind 2022 heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat € 0,5 mln. beschikbaar gesteld aan het 'Luchthavenfonds' voor de beperking van overlast. Daarnaast is er een uitbreiding op de bestaande subsidieregeling van € 0,3 mln. om hinder en (geluid)overlast door vliegverkeer rondom Lelystad Airport te beperken. Hier dragen de gemeente Lelystad en Lelystad Airport evenredig in bij. Het laat zich lastig ramen wanneer deze subsidies aangevraagd en toegekend waardoor minder is besteed dan begroot. Beide regelingen lopen door naar 2024/2025.
De bijdragen van de Gemeente Lelystad en Lelystad Airport zijn al in 2023 ontvangen, terwijl dit voor 2024 was verwacht.
2. Flevokust Haven
De lasten van Flevokust Haven zijn € 0,6 mln. hoger wat wordt veroorzaakt door de boekhoudkundige verwerking van de kapitaallasten (ook € 0,6 mln. hogere baten). Daarnaast is Flevokust Haven eind 2023 getaxeerd om de marktwaarde te bepalen. Deze marktwaarde is € 1,0 mln. hoger dan de waarde in de administratie van de provincie omdat een voorziening is opgenomen. Om de waarde in de administratie gelijk te krijgen aan de taxatie is € 1,0 mln. vrijgevallen, hetgeen een voordeel geeft dat niet begroot was. Door het afsluiten van een nieuwe huurovereenkomst voor een deel van het terrein in 2023 zijn de baten € 0,1 mln. hoger uitgekomen dan begroot.
3. Programma 'Zuiderzeelijngelden'
In 2023 zijn diverse lopende projecten 'Zuiderzeelijngelden' (ZZL) in de afrondende fase gekomen, zoals 'Integrale Gebiedsontwikkeling Schokland', 'Waardevol Waterloopbos', ‘Basiskamp Kuinderbos’ en ‘Recreatieve routeontwikkeling’.
De activiteiten van ‘ontsluitingsweg Port of Urk’, ‘Maritieme servicehaven Noordelijk Flevoland' en 'MITC' hebben een looptijdverlening die doorloopt ná 31 december 2023. Deze middelen blijven beschikbaar binnen de reserve 'Zuiderzeelijngelden'.
4. Programma 'Regiodeal NF'
De middelen voor de regiodeal zijn mede bedoeld voor versterking van het Maritieme Cluster Urk. Vanwege een latere realisatie van de maritieme servicehaven (pijler fysieke ontwikkeling), is er op de pijler innovatie ook sprake van uitloop. De middelen blijven beschikbaar binnen de reserve 'Regiodeal Noordelijk Flevoland'.
5. Procesgelden Noordelijk Flevoland & Regiodeal
Doordat de uitvoering van het programma 'Regiodeal NF' later gerealiseerd wordt (zie punt 4), loopt ook een deel van de proceskosten van Noordelijk Flevoland en Regiodeal door waardoor in 2023 uiteindelijk minder besteed is dan begroot. De middelen blijven beschikbaar binnen de reserve 'Procesgelden Gebiedsontwikkeling'.
6. Procesgelden overige gebiedsprogramma's
Het budget voor de voorbereiding en intensivering van diverse gebiedsprogramma's is minder benut omdat meer capaciteit ingezet en verantwoord kon worden in ontwikkelingen waarvoor rijksmiddelen zijn ontvangen. De middelen blijven beschikbaar binnen de reserve 'Procesgelden Gebiedsontwikkeling'.